Czy można dostać mandat za brak opłat RTV? Co grozi za unikanie płacenia?

W przestrzeni publicznej temat abonamentu radiowo-telewizyjnego budzi emocje, sporo emocji – od lat. Wielu zastanawia się, czy brak opłat może skutkować mandatem, grzywną lub inną odpowiedzialnością finansową. Inni nie wiedzą, czy są formalnie zobowiązani do jego płacenia, i czy przypadkowe zapłacenie abonamentu np. za kogoś innego może skutkować wpisaniem do rejestru dłużników. 

Jako prawniczka, zajmująca się m.in. sprawami dotyczącymi opłat RTV, wyjaśniam, co realnie grozi za nieuiszczanie abonamentu, w jakich przypadkach powstaje obowiązek jego zapłaty oraz jak bronić się przed nieuzasadnionymi roszczeniami Poczty Polskiej.

Abonament RTV – co to za opłata?

Abonament radiowo-telewizyjny to publicznoprawna danina, której celem – przynajmniej w założeniu ustawodawcy – jest zapewnienie finansowania dla publicznych środków masowego przekazu, takich jak Telewizja Polska czy Polskie Radio. Opłata ta dotyczy posiadaczy odbiorników radiowych i telewizyjnych, przy czym obowiązek nie jest uzależniony od faktycznego korzystania z tych urządzeń, ale od samego faktu ich technicznej zdolności do odbioru sygnału.

W praktyce, zgodnie z przepisami, obowiązek uiszczania opłat abonamentowych ciąży wyłącznie na osobach, które zarejestrowały odbiornik w placówce Poczty Polskiej lub które posiadają go i nie dopełniły obowiązku rejestracji. Tym samym – o czym rzadko informuje się obywateli – formalnie „abonentem” stajemy się dopiero po dokonaniu rejestracji odbiornika. Bez niej obowiązek prawny nie powstaje, choć niektóre działania Poczty Polskiej zdają się temu przeczyć.

Czy brak opłat skutkuje mandatem?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, brak płacenia abonamentu RTV nie jest wykroczeniem ani przestępstwem i nie skutkuje mandatem w sensie Kodeksu wykroczeń. Policja czy Straż Miejska nie wystawią z tego tytułu grzywny, ani nie ukarzą mandatem karnym.

Nie oznacza to jednak, że brak opłat pozostaje bez konsekwencji.

Jeśli Poczta Polska uzna daną osobę za abonenta (co często bywa skutkiem błędnego wpisu do rejestru, np. po jednorazowej wpłacie za inną osobę), może:

  • wysłać upomnienie do zapłaty zaległego abonamentu,

  • po bezskutecznym upomnieniu, skierować sprawę do egzekucji administracyjnej, prowadzonej przez urząd skarbowy.

Jakie są konsekwencje unikania opłat?

W przypadku osoby zarejestrowanej jako abonent, która nie wnosi opłat abonamentowych, Poczta Polska ma prawo:

  • naliczyć zaległe opłaty wstecz, do 5 lat wstecz,

  • nałożyć opłatę sankcyjną – równowartość trzydziestokrotności miesięcznej opłaty abonamentowej (obecnie to kilkaset złotych),

  • a także zainicjować egzekucję administracyjną – czego skutkiem może być:

    • zajęcie wynagrodzenia za pracę,
    • zajęcie konta bankowego,
    • a w skrajnych przypadkach – blokada zwrotu podatku.

Czy każda osoba posiadająca telewizor musi płacić abonament?

Nie. Obowiązek dotyczy tylko tych osób, które:

  1. posiadają odbiornik w stanie umożliwiającym odbiór programu RTV, oraz
  2. nie dokonały jego wyrejestrowania, oraz
  3. nie są objęte ustawowym zwolnieniem (np. osoby powyżej 75 roku życia, osoby z I grupą inwalidzką, weterani wojenni będący inwalidami, emeryci z niskim świadczeniem – więcej o zwolnieniach pisałam w osobnym artykule).

Warto dodać, że osoby fizyczne wnoszą jedną opłatę abonamentową, niezależnie od ilości posiadanych odbiorników w gospodarstwie domowym (w tym w samochodzie). „Gospodarstwo domowe” oznacza jedną osobę utrzymującą się samodzielnie lub grupę osób wspólnie mieszkających i utrzymujących się razem.

Kto jeszcze płaci (a kto nie)?

Ustawodawca przewidział uproszczony tryb opłat także dla:

  • publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
  • Sanatoriów,
  • Żłobków,
  • publicznych i niepublicznych placówek oświatowych,
  • uczelni,
  • domów pomocy społecznej.

Te instytucje wnoszą jedną opłatę, niezależnie od liczby odbiorników.

Natomiast pozostałe podmioty – zwłaszcza przedsiębiorcy – mają obowiązek płacić za każdy posiadany odbiornik, także ten znajdujący się w pojazdach firmowych.

Kiedy faktycznie zaczynają się problemy?

Problemy pojawiają się w sytuacjach, w których:

  • odbiornik został zarejestrowany, ale od lat nie jest używany (a nie został wyrejestrowany),

  • abonament został opłacony jednorazowo, w dobrej wierze, np. za kogoś innego – co Poczta Polska potraktowała jako dowód abonowania,

  • osoba została omyłkowo wpisana do rejestru Poczty Polskiej jako abonent, choć nigdy nie posiadała odbiornika.

W takich przypadkach często dochodzi do bezzasadnego naliczania zaległości, a nawet – jak pokazują moje doświadczenia zawodowe – do bezpodstawnych zajęć komorniczych.

Jak się bronić?

W przypadku otrzymania pisma od Poczty Polskiej lub wezwania do zapłaty zaległego abonamentu, należy działać natychmiast.

Rekomenduję:

  1. Podjąć korespondencję wyjaśniającą z Pocztą Polską lub urzędem skarbowym,

  2. W piśmie warto:

    • przedstawić stan faktyczny (np. brak odbiornika, brak rejestracji, okoliczności jednorazowej wpłaty),

    • wskazać konkretne daty, adresy i nazwę urzędu pocztowego, jeśli dokonywano jakichkolwiek formalności,

    • załączyć wszelkie możliwe dowody (potwierdzenia wpłat, oświadczenia, kopie pism),

  3. W razie egzekucji – złożyć wniosek o umorzenie postępowania administracyjnego z powodu braku istnienia zobowiązania.

Jeśli to nie przyniesie skutku, pozostaje złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego – przy czym warto mieć wtedy wsparcie pełnomocnika.

Podsumujmy!

Nieopłacanie abonamentu RTV nie skutkuje mandatem, ale może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych – jeśli Poczta Polska uzna, że dana osoba jest abonentem.

System ten, niestety, funkcjonuje w oparciu o przestarzałe, nieaktualizowane i często błędne rejestry. Dlatego warto zachować czujność, dokładnie analizować każde pismo, a w przypadku sporu – nie zwlekać z reakcją.

Jako prawniczka, zachęcam do działania już na etapie otrzymania upomnienia – zanim sprawa trafi do egzekucji administracyjnej. Pismo przygotowane z uwzględnieniem faktów i przepisów prawa może skutecznie powstrzymać bezpodstawne roszczenia.

Jeśli potrzebujesz pomocy przy sporządzeniu pisma, wniosku lub skargi – skontaktuj się ze mną. Pomagam zarówno w sprawach indywidualnych, jak i w przypadkach wymagających odwołań do sądu administracyjnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *